Nijmegen na snoeihard rapport: 'Gezondheid inwoners moet centraal staan'

NIJMEGEN - De gemeente Nijmegen zegt zich te herkennen in de conclusies en aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Deze donderdag kwam een rapport naar buiten waarin de Onderzoeksraad onder meer keek naar de gezondheidsrisico’s voor omwonenden van asfaltfabriek APN in Nijmegen.

Daarbij haalt de onderzoeksraad ook hard uit naar de gemeente Nijmegen. "We zijn er voor een deel al mee aan de slag", reageert de gemeente nu in een schriftelijke verklaring. Het blijft vooralsnog bij die schriftelijke verklaring.

Inzetten op gezondheid

Verantwoordelijk wethouder Tobias van Elferen wil nog niet ingaan op vragen van Omroep Gelderland. "We onderschrijven dat de gezondheid van onze inwoners centraal moet staan en dat we de middelen die ons daarbij kunnen helpen effectief moeten inzetten tegen schadelijke effecten van de industrie", aldus de verklaring. "We willen nadrukkelijk inzetten op gezondheid van omwonenden."

De gemeente stelt dat ze daar ook andere partijen bij nodig heeft, zoals het Rijk, provincie, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) en bedrijven.

Sinds 2021 zijn er in Nijmegen al stappen gezet. De luchtkwaliteit in Nijmegen-West wordt bijvoorbeeld continu gemeten en er wordt regelmatig met metingen gecontroleerd of bedrijven niet te veel uitstoten.

De gemeente schrijft ook de communicatie met omwonenden verbeterd te hebben door structureel met elkaar te overleggen. Uit een reactie van de Vereniging Dorpsbelang Hees blijkt dat er bar weinig vertrouwen is in de overheden, waaronder de gemeente Nijmegen.

Omwonenden machteloos

Milieudeskundige Cor Coenrady uit Elst snapt wel waarom. Die herinnert dat in de Omgevingsvisie van de gemeente Nijmegen slechts één zin was opgenomen over het industrieterrein Kanaalhavens Oost en helemaal niet over Kanaalhavens West. "Het college en de gemeenteraad van Nijmegen wilden over een toekomstvisie helemaal niet spreken met de bewoners en milieugroepen."

Een dergelijke houding is moeilijk uit de hoofden van bezorgde bewoners te poetsen. Het vertrouwen is dan weg. Coenrady vindt dat een goede analyse van de zwakke positie van omwonenden in het rapport van de Onderzoeksraad ontbreekt. Omwonenden staan veelal machteloos tegenover kapitaalkrachtige overheden en bedrijven, constateert de deskundige.

Hij vindt ook dat de kwaliteit van de Omgevingsdiensten snel moet worden verbeterd. "Vooral de situatie in Gelderland met zeven Omgevingsdiensten verdient een aanpak."

Raadsfracties willen opheldering

De Nijmeegse gemeenteraad begint zich inmiddels ook te roeren. De komende raadsvergadering willen verschillende partijen (PvdA, VoorNijmegen.Nu, ODV en de Partij voor de Dieren) opheldering van de wethouder over wat hij denkt te gaan betekenen voor de inwoners van Nijmegen-West, nu andermaal blijkt dat die het vertrouwen kwijt zijn.

"Die bewoners zijn moedeloos en voelen zicht machteloos", zegt raadslid Maartje Maas van de PvdA. "En het rapport zegt: de zorgen zijn invoelbaar. Hoe gaan we ervoor zorgen dat bewoners toch ergens nog een beetje vertrouwen krijgen in wat we aan het doen zijn?"

"En kom nou eens met een stevig plan voor de Omgevingsdienst. De Onderzoeksraad wijst ook op dat gebrek aan kennis en kunde." Het PvdA-raadslid wijst, net als de bezorgde inwoners, ook op het stapeleffect van alle uitstoot in Nijmegen-West. "Wat doen we de bewoners aan die zo dicht op een industrieterrein zitten? Je kunt niet alles apart tellen."

"De combinatie, daar moeten we vragen over gaan stellen. We zijn heel blij dat er heel serieus naar gekeken is en dat er nu zo’n rapport is. Dat geeft ons ook weer munitie. Het kan niet zo zijn dat een compleet stadsdeel het vertrouwen kwijt is in de hele politiek. Dat kan gewoon niet." Om daar nog licht verontschuldigend aan toe te voegen: "Ik ben een beetje boos."

In de verklaring van de gemeente wordt gesteld dat het rapport verder wordt bestudeerd om te leren welke lessen er nog meer uit getrokken kunnen worden.

Lees ook: Dossier GLD Asfaltcentrale