Dit doet Nijmegen tegen messenbezit onder jongeren

NIJMEGEN - Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) zegt dinsdag geschrokken te zijn van de wapens die jongeren blijken te dragen. Wat kan je doen tegen toenemend messenbezit onder jongeren? En waarom dragen jongeren eigenlijk messen? Nijmegen volgt het onderzoek en advies van Rotterdamse criminologen en startte een campagne met rolmodellen.

De gemeente Nijmegen voert op dit moment een campagne tegen wapenbezit onder Nijmeegse jongeren. Volgens woordvoerder Sandra Bronckhorst van burgemeester Huber Bruls gaven cijfers over wapenbezit, steekincidenten en signalen van professionals daar aanleiding toe, samen met het onderzoek van criminologen uit Rotterdam.

Aantal messen nam toe

Bronckhorst: "We kregen signalen van jeugdprofessionals, zoals jongerenwerkers en jeugdcoaches, dat steeds meer jongeren met een steekwapen op zak lopen. Ook zagen we dat het wapenbezit, onder zowel volwassenen als jongeren bij elkaar opgeteld, in Nijmegen was toegenomen. Van 92 geregistreerde incidenten van wapenbezit in 2021, tot 131 in 2022. Een toename van 42 procent. Daarnaast zijn er steekincidenten geweest waarbij jongeren betrokken waren, zoals een dodelijk steekincident op Plein 1944."

De gemeente verdiepte zich in een Rotterdams onderzoek dat in september 2022 verscheen naar de redenen waarom jongeren een mes bij zich dragen. Volgens dat onderzoek dragen de meeste jongeren geen messen. Veel jongeren die dat wél doen, doen dat uit voorzorg. Omdat zij zich (terecht of onterecht) onveilig voelen. Of omdat ze te maken hebben gehad met bedreiging of geweld.

Maar een kleine specifieke groep wapendragers, verwondt of bedreigt daarmee daadwerkelijk anderen. “Zij hebben vaker een problematische levensstijl en een meer vijandige en agressieve houding naar anderen, maar ze zitten zelf ook vaak in een problematische situatie”, aldus hoogleraar Jeugdcriminologie Frank Weerman.

Mes mee als je je onveilig voelt?

Burgemeester Bruls: "Veel jongeren zeggen een wapen te dragen uit voorzorg, of omdat zij –onterecht- denken dat anderen dat ook doen. Maar zij beseffen niet dat zij in een situatie terecht kunnen komen, waarin ze hun mes ook ineens gebruiken."

De Rotterdamse onderzoekers pleitten in hun aanbevelingen voor campagnes gericht op die meest risicovolle groep, voor mogelijkheden voor jongeren om hun onveiligheidsgevoelens zonder taboe te bespreken. En voor het aanpakken van achterliggende achterstanden in de groep wapendragers. Nijmegen heeft dat, samen met de jeugdhulpinstellingen Bindkracht 10 en FC Social Work, in een campagne verwerkt. Die ging in januari van start onder de noemer Lives not Knives. Daarin moedigen rolmodellen, coaches die een band met jongeren hebben, jongeren uit om in gesprek te gaan over wapens.

Bronckhorst: "Jongeren die wapens dragen zullen hier niet snel over praten. En zeker binnen de straatcultuur heerst een taboe op praten over dit onderwerp. Je wilt geen verklikker zijn of buiten de groep vallen. De campagneboodschap is daarom dat er iemand is bij wie je veilig terecht kunt voor een vertrouwelijk, open en eerlijk gesprek, zonder consequenties. We zien dat de drempel voor jeugd om online contact te zoeken met de jongerenwerkers lager is dan een face-to-facegesprek."

Lange adem

Tot nu toe krijgen de jeugdprofessionals wel positieve reacties, volgens de woordvoerder. "Jeugdprofessionals hebben met ouders, maatschappelijke partners, docenten en jongeren gesproken over het onderwerp. We zien dat het onderwerp breed leeft. Maar het heeft tijd nodig om de boodschap echt te laten landen en gedrag te laten veranderen. We zijn nu al blij als ze weten dat ze er niet alleen voor staan en dat er iemand is om mee te praten. Dat is stap 1 voor nu, of voor als ze het een keer nodig hebben in de toekomst."

Naast de campagne hebben ook 6 scholen in het voortgezet onderwijs zich aangemeld voor het lesprogramma van ‘Wapens en Geweld’ van bureau Halt. Verder wordt er volgens Nijmegen ook tijdens sportactiviteiten voor jongeren over wapenbezit gesproken.