Gastvrije Waaldijk wordt van iedereen, maar niet iedereen is daar blij mee

SLIJK-EWIJK - De gemeenten Gorinchem, West Betuwe, Tiel, Neder-Betuwe, Nijmegen, Lingewaard en Overbetuwe (vooruitlopend op instemming door het college van B&W) zijn samen met de provincie Gelderland en het Waterschap Rivierenland akkoord gegaan met het 'Masterplan Gastvrije Waaldijk 2021'. Na protesten van omwonenden zijn wel een aantal details aangepast voor inrichting van de weg. Het gaat bijvoorbeeld om wegversmallingen, die dienen als extra snelheidsremmende maatregel. Dit is echter niet voor iedereen voldoende.

Een 80 kilometer lang dijkvak aanpassen, van Gorinchem naar Nijmegen, vergt nogal wat voorbereidingen. De dijkweg loopt door meerdere gemeenten en valt deels binnen en deels buiten de bebouwde kom, waar verschillende verkeersregels gelden. In 2017 kwam het eerste plan op tafel van de ANWB. Er was toen sprake van 'ruimte bieden aan voornamelijk fietsers en voetgangers' en was de auto te gast.

In 2021 werd een nieuw plan gepresenteerd en bleek van die gedachte nog maar weinig over. Bij dit laatste plan zijn de omwonenden en andere betrokkenen ook niet geraadpleegd. Bij een flink aantal van hen viel het nieuwe plan daarom rauw op hun dak: de weg zag er nu uit als één lange 'snelweg' voor auto’s en er was maar weinig rekening gehouden met de verkeersveiligheid.

Meer inspraak

Na protesten, boze brieven en vragen aan het college, zegde het waterschap, de provincie maar ook de gemeente Overbetuwe toe dat er inspraak zou komen. Na veel gesprekken is er een 'nieuw' advies uitgebracht. Het Waterschap Rivierenland presenteerde dit dinsdag.

"De dijk kan door verschillende verkeersdeelnemers gebruikt worden, zoals wandelaars, fietsers, automobilisten en motorrijders. En waar nodig passeren ook landbouwvoertuigen en vrachtverkeer" valt te lezen op de website van het waterschap. "Het terugdringen of weren van gemotoriseerd verkeer is geen doel van de Gastvrije Waaldijk, maar het is wel als advies meegegeven aan de betrokken gemeenten. Zij beoordelen of voor hun deel van de dijk aanvullende verkeersmaatregelen nodig zijn."

'Dijk moet beschikbaar blijven voor alle weggebruikers'

De gemeente Overbetuwe laat weten dat ze de afgelopen maanden een participatieproces hebben doorlopen voor het lokale deel van de maatregelen: er zijn inloopavonden geweest in Slijk-Ewijk en Oosterhout, en diverse gesprekken met onder meer de dorpsraden. "De reacties uit dit participatietraject verwerken we in een participatieverslag, en deze reacties vormen mede de input voor een voorstel voor de lokale invulling. Daarbij baseren we ons ook op de uitgangspunten van het masterplan Gastvrije Waaldijk", aldus de gemeente. "Daarin is het uitgangspunt opgenomen dat de dijk beschikbaar moet blijven voor alle weggebruikers." Verder laat de gemeente weten dat het college van B&W op 17 juli 2017, dus vóór de opstelling van het masterplan, ook dit uitgangspunt vastgesteld voor de weginrichting."

'Dit besluit is een aanfluiting'

De Verenigde Waaldijkers, een belangengroep van omwonenden langs de gehele dijk, is het hier niet mee eens. "We vinden dit besluit een enorme aanfluiting", laat de vereniging weten. "Fietser en voetganger hoofdgebruiker en auto te gast’ was juist het uitgangspunt van dit plan! De auto zou daarbij welkom zijn, maar dan dus wel te gast. (...) De provincie noemde het zelfs een ‘iconische fietsroute’. Dit uitgangspunt is nu verlaten, en dat staat gelijk aan midden in een spel de spelregels veranderen. Dat heet ook wel valsspelen."

In Oosterhout komt een wandelboulevard van 1.20 meter breed

De voorzitter van de dorpsraad Oosterhout, waar de dijk ook deels doorheen loopt, al is het binnen de bebouwde kom, is juist wel blij met het nieuwe advies. "Het heeft best een tijd en veel bijeenkomsten gekost, maar uiteindelijk zijn wij tevreden met het resultaat dat nu voorligt. Wij hebben de Verenigde Waaldijkers ondersteund waar we konden, maar ons belang ligt in Oosterhout en hier mogen auto's maar 30 kilometer per uur. We krijgen ook een speciale wandelboulevard van 1.20 meter breed." Buiten de bebouwde kom, meet de weg 4.40 meter breed met enkel aan beide zijden een grasbetonrand en geen aparte fiets- of wandelstroken. Hier mag ook 60 kilometer per uur worden gereden.

'We zijn belazerd'

"Nu ‘iedereen te gast is’, zullen fietser en voetganger in de praktijk het onderspit delven", legt de Vereniging Waaldijkers uit. "Van onze goed onderbouwde voorstellen, een ander wegontwerp dat werkelijk zou uitstralen dat fietsers en voetgangers de hoofdgebruikers zijn, zien we weinig tot niets terug. Wij hebben meerdere keren onze zorgen geuit over de totale onwrikbaarheid aan de andere kant van de tafel. Nu lijkt het erop dat we vooral voor de bühne hebben mogen participeren. We zijn, kortom, belazerd."

Bekijk hier de reportage die RN7 in maart maakte over de plannen:

'Er is totaal niet geluisterd'

De Fietsersbond Overbetuwe is het hier mee eens en stuurde een brief naar het college van B&W van de gemeente Overbetuwe. "Het uitgebrachte advies geeft in het geheel geen blijk van 'luisteren' naar de inbreng tijdens het participatieproces van de afgelopen maanden. (...) De insprekers waren het er over eens, dat het voorgestelde dwarsprofiel van de dijkweg uitnodigt tot racen. Volgens het advies zal het regelmatig voorkomen dat 'er verschillende weggebruikers zijn die één smalle ruimte moeten delen en in hun gedrag rekening moeten houden met elkaar.' Dan zal de machtigste de boventoon voeren", legt Willem van Middendorp van de Fietsersbond uit in de brief. "We roepen u dan ook op om niet akkoord te gaan met het besluit."

'Het is een proces van excuus na excuus'

D66 Overbetuwe diende in juli, samen met Burgerbelangen Overbetuwe en ChristenUnie, een motie in over de slechte participatie. Ook werd de wethouder gevraagd om hen tussentijds op de hoogte te houden. "Tot op heden is onze raad niet geïnformeerd", laat fractievoorzitter Mariël de Vries weten. "Het is in dit proces excuus na excuus: wat ons betreft weer een voorbeeld van hoe het niet moet met het betrekken van inwoners. De inrichting van de dijk was bedoeld als cadeautje, maar werd vooral door te late en gebrekkige participatie voor veel mensen een nachtmerrie."

'Even afwachten welk lokaal maatwerk mogelijk is'

"Het bestuur, zeker ook vanuit Overbetuwe, heeft haar best gedaan om eerdere fouten in de participatie weer te repareren, legt De Vries uit. "Voor de inrichting bij de dorpen Oosterhout en Slijk-Ewijk is het voor ons nog even afwachten wat daar aan voorstellen komen. Daar is namelijk nog ‘lokaal maatwerk’ mogelijk. We hopen dat de wensen van de dorpsraden passen in wat er aan lokale vrijheid voor de inrichting is besloten."

D66 Overbetuwe bezint zich nu op alle stukken en er zullen naar alle waarschijnlijkheid nog wel vragen komen voor het college van B&W. De gemeente Overbetuwe verwacht dat het college op korte termijn een besluit neemt over het voorstel voor de lokale invulling. Het waterschap tenslotte laat in haar besluit weten dat "met deze besluitvorming, de participatie over de maatregelen voor verkeersveiligheid wordt afgesloten."