'Ik ben ontslagen nadat ik mijn mond opendeed over vervuilende bedrijven'

NIJMEGEN - Een deskundige die onderzoek deed in opdracht van de gemeente Nijmegen en de provincie Gelderland schetst een ontluisterend beeld van de manier waarop hij zegt te zijn tegengewerkt door politici. Ontslagen toen hij zijn mond opendeed over vervuilende bedrijven in Nijmegen-West. Dat staat in een brief die hij gemeenteraadsleden stuurde.

De deskundige, Cor Coenrady uit Elst, is al veertig jaar actief op het gebied van milieu. In de uitgebreide brief uit hij zijn ongenoegen over de manier waarop wordt omgesprongen met feiten, burgers en hemzelf.

Zorgen over gezondheid

Coenrady werd medio 2020 door de gemeente Nijmegen ingehuurd om de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) te ondersteunen. Hij keek specifiek naar vervuilende bedrijven in Nijmegen-West. Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw maken inwoners van Nijmegen-West en Weurt zich grote zorgen over hun gezondheid door de lucht die zij inademen.

Tijdens zijn werk stuitte Coenrady onder meer een ernstige overschrijding van de uitstootnormen voor Zeer Zorgwekkende Stoffen door asfaltcentrale APN in Nijmegen. Omroep Gelderland bracht dat nieuws vorig jaar september naar buiten, nadat Coenrady zijn bevindingen deelde met inwoners van Nijmegen-West.

Zie ook: Dossier GLD asfaltcentrale

De deskundige meldde de gemeenteraad al eerder dat hij is opgestapt bij de ODRN, omdat hij te verstaan had gekregen dat de bevindingen van zijn onderzoek niet bekend mochten worden. Hij schrijft nu dat dit volgens hem regelrecht uit de koker van de destijds verantwoordelijke GroenLinks-wethouder kwam.

Witwasrapport

"Ik heb altijd begrepen dat toenmalig verantwoordelijk wethouder Harriët Tiemens zo weinig mogelijk informatie wilde verstrekken aan de gemeenteraad en omwonenden (een zogenaamd witwasrapport). Als gerechtelijk deskundige schrijf ik niet dat soort rapporten. Ik stel feiten en omstandigheden vast." De handelswijze van de wethouder betitelt hij als 'ethisch onjuist'. Hij stelt ook dat hij de wet aan zijn kant heeft.

Bij zijn vertrek heeft de deskundige zijn bevindingen over Nijmegen-West meegenomen in een schaduwdossier. Het totale digitale dossier is ook opgeslagen op een server bij de ODRN. Het dossier bevat bijvoorbeeld vergunningen, meetrapporten, emissiegegevens, controlerapporten en interne notities.

In totaal gaat het om 865 bestanden. Huidig wethouder Jan Wijnia heeft omwonenden van het industrieterrein eerder deze week beloofd dat ze al die documenten krijgen om ze zelf te kunnen doorspitten, nadat ze zeer ontevreden waren over de rapporten die eruit zijn voortgekomen.

Op staande voet ontslagen

Nadat Coenrady uit onvrede opstapte bij de ODRN ging hij aan de slag voor de provincie Gelderland. Eind september 2021 heeft hij zijn zorgen gedeeld met GroenLinks-gedeputeerde Jan van der Meer. "De gedeputeerde heeft immers de portefeuille Milieu en Gezondheid en is voorzitter van het dagelijks bestuur van de ODRN." Dat viel niet in goede aarde.

"De bestuurlijke lijn was dat er in Nijmegen niets aan de hand was. Op 27 oktober 2021 ben ik door mijn leidinggevenden bij de provincie Gelderland vanwege bestuurlijk-politieke redenen op staande voet ontslagen." Het was de provincie Gelderland duidelijk geworden dat Coenrady degene was die onder meer de zorgwekkende informatie over asfaltcentrale APN had gedeeld met omwonenden van die fabriek.

Verbod om te spreken

"Een andere reden was het feit dat ik was uitgenodigd voor een gesprek op 1 november 2021 bij de Onderzoeksraad voor Veiligheid (Ovv) in Den Haag betreffende hun onderzoek naar gezondheid en industrie. De provincie stond dit gesprek van mij niet toe, terwijl ik dat gesprek op grond van de Rijkswet Ovv gewoon niet kan weigeren."

Het gesprek heeft toch plaatsgevonden en ging onder meer over gedeputeerde Jan van der Meer als medeverantwoordelijke milieu en gezondheid en voorzitter van het Dagelijks bestuur van de ODRN. Volgens Coenrady moet GroenLinks in Nijmegen zich schamen dat Nijmegen-West onderwerp van onderzoek is door de Onderzoeksraad voor Veiligheid.

Druppel

Nog een struikelblok was een gepland interview met Omroep Gelderland over het dossier rond de papierfabriek Parenco in Renkum. Coenrady: "Provincie en omgevingsdiensten doen het niet goed. Bewoners worden ook daar niet goed gehoord."

Daarbovenop kwam nog zijn rapport over de bodemsituatie van de geplande railterminal bij Valburg. Een project van de provincie. " Dat was de druppel die de emmer deed overlopen bij de provincie. Ik kreeg toen een telefoontje en een e-mail op 27 januari dat het nu echt afgelopen was."

Hij was boos op mij

Op 13 december 2021 had Coenrady een gesprek gehad met gedeputeerde Jan van der Meer. "Hij was boos op mij, omdat ik het meetrapport en de brief 'Voornemen last onder dwangsom APN' openbaar had gemaakt.

Dat was namelijk geenszins de bedoeling. In het gesprek heb ik hem gewezen op het gestelde in het Verdrag van Aarhus, de WOB, etc. en mijn contacten met de pers. De gedeputeerde bond toen in."

In de brief doet hij verder een reeks van aanbevelingen om de luchtkwaliteit in Nijmegen-West en de slagkracht van de omgevingsdienst te vergroten.

Gedeputeerde zegt dat hij niet boos was

Omroep Gelderland heeft voormalig wethouder Harriët Tiemens en gedeputeerde Jan van der Meer om een reactie gevraagd. Tiemens heeft niet gereageerd, maar Van der Meer laat via zijn woordvoerder weten zich totaal niet te herkennen in het door Coenrady geschetste beeld. "De gedeputeerde heeft het gesprek met Coenrady juist als heel zinvol en constructief ervaren", aldus de woordvoerder.

"Dus dat is echt heel anders dan hij het opschrijft." Volgens haar is de gedeputeerde geen moment boos geweest, maar was het juist een heel open uitnodiging om hem de gelegenheid te geven zijn zegje te doen."

De vraag blijft of Coenrady op staande voet is ontslagen, omdat hij informatie naar buiten bracht, als niet loyaal genoeg werd ervaren en is afgestraft voor het voorop stellen van belangen burgers. Of er een verband is tussen het ontslag en het naar buiten brengen van de informatie kan de woordvoerder van de gedeputeerde niet zeggen.