Ankeiler: Uit de schoorsteen van de Nijmeegsche IJzergieterij in Nijmegen-West komen tien keer meer giftige stoffen dan is toegestaan.

- Uit de schoorsteen van de Nijmeegsche IJzergieterij in Nijmegen-West komen tien keer meer giftige stoffen dan is toegestaan. De provincie Gelderland heeft het bedrijf inmiddels een dwangsom van honderdduizend euro opgelegd.

Het gaat net als bij de hevig in opspraak geraakte asfaltfabriek APN om de uitstoot van zogeheten PAK's. Dat is een verzamelnaam voor verschillende stoffen die zijn aangemerkt als Zeer Zorgwekkende Stof (ZZS). Daarnaast stinkt de gieterij harder dan is toegestaan.

De Nijmeegsche IJzergieterij ligt net aan de andere kant van de Oostkanaalhaven, dichtbij de asfaltfabriek. Omwonenden van het bedrijventerrein in Nijmegen-West en Weurt maken zich al vele jaren ernstige zorgen om hun gezondheid. Die onrust is alleen maar toegenomen toen begin september via een uitgelekte brief bekend werd dat asfaltfabriek APN 17 keer de norm voor giftige stoffen heeft overschreden.

Zie ook: GLD Dossier asfaltcentrale

'Bom die je bij de mensen naar binnen gooit'

Daar komt nu dus tien keer de norm van de ijzergieterij, in de volksmond beter bekend als NIJG, bovenop. De ijzergieterij verzet zich tegen de manier waarop het bedrijf nu wordt aangepakt. Net als de asfaltfabriek stelt de gieterij dat de meting zoals die is gedaan door de omgevingsdienst niet betrouwbaar is en voert daar een reeks technische argumenten voor aan die zijn getoetst door een onafhankelijke meetdienst. Volgens directeur Martijn Thoonsen is de uitstoot van de ijzergieterij zo laag is dat er niet eens een meetverplichting geldt.

"Daar wil ik het niet mee goedpraten", zegt Thoonsen. Maar hij vindt dat het onterechte onrust veroorzaakt. "Kijk het is een beetje een bom die je bij de mensen naar binnen gooit. En dat kan ik me ook goed voorstellen. Die mensen weten niet waar ze aan blootgesteld worden. De indruk wordt gewekt dat ze al tien of twintig jaar aan giftige dampen blootgesteld worden."

Auto's zijn erger

Hij wijst erop dat de metingen op leefniveau onder de norm blijven en dat bijvoorbeeld het wegverkeer vele malen schadelijker is voor omwonenden dan de uitstoot van bedrijven. "Wat doe je daar dan aan?" Thoonsen voelt zich daardoor als ijzergieterij - met andere bedrijven - dan ook de 'kop van Jut'.

Dat het voor nóg meer onrust zorgt bij omwonenden heeft de directeur van de ijzergieterij goed aangevoeld. "Ik schrik hier erg van", zegt Roel van Tiel van de Vereniging Dorpsbelang Hees. Hij strijdt met anderen al jaren voor schonere lucht, met recent voornamelijk de focus op de asfaltcentrale in Nijmegen-West. "Ze gaan een keer meten en meteen vinden ze weer een bedrijf wat weer zwaar over de schreef gaat. Een tweede APN. Ik word er een beetje moedeloos van."

Moet ik me nu zorgen maken dat die alle zestig zo buiten de lijnen aan het kleuren zijn?
Roel van Tiel

Regels overtreden een trend

"Met alleen APN zou je nog kunnen denken dat het een incident is. Nu lijkt het een trend. Daar maak ik me wel zorgen over. Naast die twee liggen er nog zestig andere bedrijven op dat terrein. Moet ik me nu zorgen maken dat die alle zestig zo buiten de lijnen aan het kleuren zijn? Omdat er totaal geen toezicht of handhaving is geweest de afgelopen jaren? Wat betekent dat dan voor de buurt? Voor de gezondheid?, vraagt Van Tiel zich af.

Ook in de Nijmeegse politiek komt het nieuws over de ijzergieterij aan. "Om te huilen", noemt Jasper Konijnenbelt van de lokale PvdA het nieuws dat er weer een bedrijf is dat de normen flink overschrijdt. "Precies waar de buurt zo bang voor was: mogelijk jarenlange blootstelling en APN als topje van de ijsberg." Hij vreest een enorme beerput. "Die jaren lang heeft mogen roken naast de inwoners van Nijmegen en Weurt."

Recyclen is een probleem

Net als bij asfaltcentrale APN zit het probleem in het recyclen. In dit geval van ijzer. De gieterij stoot daardoor meer giftige stoffen uit. Zuur, vindt directeur Thoonsen. "De overheid wil duurzamere productie, maar straft bedrijven af die zich daarop richten en helpt de industrie onvoldoende om problemen die daarbij komen kijken de kop in te drukken. "

Het bedrijf is de eerste ijzergieterij van Nederland die 100% oud ijzer gebruikt voor de productie van nieuw ijzer. "En waarschijnlijk van Europa", aldus Thoonsen. De Nijmeegsche IJzergieterij heeft drie maanden gekregen van de Provincie Gelderland om orde op zaken te stellen voor de opgelegde dwangsom van honderdduizend euro ook daadwerkelijk opgehoest moet worden.