Nijmegen voert zelfbewoningsplicht in, onderzoekt verhoging bovengrens woningprijs

NIJMEGEN - De Nijmeegse gemeenteraad heeft unaniem ingestemd met invoeren van een zelfbewoningsplicht voor nieuwbouwwoningen en een anti-speculatiebeding van vijf jaar. Dat houdt in dat bij nieuwbouw op grond die door de gemeente verkocht wordt voor woningen tot de NHG-grens een zelfbewoningsplicht geldt. Die bovengrens ziet een meerderheid van de raad graag naar boven verlegd. Daarom moet het college van de gemeenteraad gaan onderzoeken voor welke maximale prijs juridisch te onderbouwen is.

Zelfbewoningsplicht en anti-speculatiebeding

De zelfbewoningsplicht en de boete op het verkopen van de woning binnen vijf jaar dient om woningzoekenden meer kansen te geven op de woningmarkt door beleggers op deze manier op afstand te houden. De NHG-grens wordt vooralsnog gehanteerd als bovengrens voor de waarde van nieuwbouwwoningen die gebouwd worden op grond die de gemeente vanaf nu verkoopt aan een projectontwikkelaar. Die grens ligt in 2021 op 325.000 euro en in 2022 op 355.000 euro. Voor woningen die gebouwd worden op grond die niet van de gemeente is, is de bovengrens voor de zelfbewoningsverplichting 280.000 euro. Het anti-speculatiebeding van vijf jaar houdt in dat eventuele meerwaarde van de woning tot vijf jaar na aankoop geheel of gedeeltelijk aan de gemeente moet worden betaald.

“Grenzen opzoeken van wat juridisch haalbaar is”

Een meerderheid van de raad vindt die NHG-grens echter een ‘wassen neus’ in deze tijd van hoge woningnood en woekerende huizenprijzen. “In andere gemeentes als Utrecht en Arnhem wordt een hogere grens gehanteerd”, zegt Charlotte Brand (PvdA). “In Utrecht wil men zelfs de grens op twee keer de NHG-grens gaan leggen. Het aantal woningen dat door beleggers wordt opgekocht neemt landelijk toe, en ook woningen in het duurdere segment moeten daarom beschermd worden.” Daarom roepen PvdA en VoorNijmegen.NU het college op om ‘lef te tonen’ en de grenzen op te zoeken van wat juridisch haalbaar is door navraag te doen bij andere steden met een hogere grens voor zelfbewoningsplicht en schaarste te onderbouwen met gegevens uit het Kadaster over het percentage woningen dat in Nijmegen verkocht en doorverhuurd werd door particuliere investeerders in 2020 en 2021 en het aantal koopstarters in Nijmegen tussen 2013 en 2021.

“Geen ideaal middel”

D66 steunt het voorstel voor een zelfbewoningsplicht, maar zet er wel kanttekeningen bij. “Er komt geen enkel huis bij hierdoor en er ontstaat een onwenselijk neveneffect, namelijk dat een stel dat binnen vijf jaar na het samenwonen uit elkaar gaat een boete moet betalen”, zegt raadslid Pieter van Megen. “Het is geen ideaal middel om de woningmarkt uit het slop te halen, zeker omdat investeerders ook zorgen voor middeldure huurwoningen. Maar de nood is zo hoog dat drastische middelen nodig zijn.” Ook de VVD stemt enigszins knarsetandend toe: “Het zelfbeschikkingsrecht is een groot goed, het is niet de bedoeling dat de overheid zomaar op privébezittingen kan ingrijpen”, vindt raadslid Nick de Graaf. “Bovendien zal deze zelfbewoningsplicht nog niet van toepassing zijn om de woningen waarvoor al afspraken gemaakt zijn en die de komende vijf jaar opgeleverd gaan worden.”

Bestaande woningen

Een amendement van CDA en VoorNijmegen.NU om het anti-speculatiebeding te verlengen tot 10 jaar kon niet op steun van een meerderheid van de gemeenteraad rekenen. Voor bestaande woningen geldt vooralsnog geen zelfbewoningsplicht na de aankoop van zo’n woning. Dit ligt juridisch ingewikkelder. Hiervoor moet de gemeente op wijkniveau de schaarste onderbouwen. Het college onderzoekt deze mogelijkheid wel.