Ankeiler: De gemeente Nijmegen gaat werken met beslisbomen voor ambtenaren om intern de keuze voor het gebruik van anonieme accounts om online informatie of burgers in te winnen beter vast te leggen.

- De gemeente Nijmegen gaat werken met beslisbomen voor ambtenaren om intern de keuze voor het gebruik van anonieme accounts om online informatie of burgers in te winnen beter vast te leggen. Voor de zomer werd duidelijk dat ambtenaren van de gemeente Nijmegen gebruikmaken van anonieme accounts bij een verdenking van adresfraude, ondermijning en bedreigingen voor de openbare orde en fraude op het gebied van zorg en inkomen. Met de nieuwe aanpak wordt vormgegeven aan een nieuwe ‘nee, tenzij’-insteek, waarmee tegemoet gekomen wordt aan kritiek uit de gemeenteraad.

Duidelijke instructies

De bedoeling is om het gebruik van anonieme accounts door de gemeente transparanter te maken. “Hiervoor zijn we werkinstructies aan het organiseren voor onze medewerkers”, vertelt wethouder Petra Molenaar (SP). “Er werd altijd al een goede afweging gemaakt, omdat we ons ook aan de AVG te houden hebben. Maar ook voor medewerkers zelf is het prettiger om met duidelijke instructies te kunnen werken. Het is nu aan ons om de ‘tenzij’ in de ‘nee, tenzij’ goed te gaan beschrijven.”

“Fysieke controles gaan soms juist meer ten koste van de privacy”

Vanuit de gemeenteraad klinkt echter duidelijke weerstand tegen het gebruik van anonieme accounts. Toch is dit soms wel de beste keuze, vindt Molenaar. “We kiezen voor anonieme accounts om de veiligheid van onze medewerkers te waarborgen. Daarnaast gaan de fysieke alternatieven voor controle soms juiste méér ten koste van de privacy. Denk aan een huisbezoek of een burenbezoek, in vergelijking met het inwinnen van informatie die online openbaar te vinden is. Onze ambtenaren gaan immers ook met anonieme accounts geen interactie aan. Er is geen sprake van uitlokking en men mengt zich niet in besloten groepen.” In het verleden werd ook gebruikgemaakt van anonieme accounts die niet herleidbaar waren tot de gemeente. “Deze zijn inmiddels verdwenen en er is niet actief contact met mensen mee gezocht.”

“Nog steeds geen juridische basis”

Raadslid Jasper Konijnenbelt (PvdA) trok in mei aan de bel toen de De Volkskrant een verhaal publiceerde waaruit bleek dat Nederlandse gemeenten op grote schaal meekijken met burgers op sociale media, onder andere met nep-accounts. Hij vindt dat de oplossing die de gemeente nu doorvoert onvoldoende is. “Deze werkwijze is gebaseerd op een VNG-richtlijn die er al lag op het moment dat ambtenaren aangaven behoefte te hebben aan een helder protocol. Deze richtlijn heeft geen juridische basis, het blijft vaag wat er nu wel en niet mag op het gebied van online informatie verzamelen over burgers. Dit is informatie die in dossiers terechtkomt die gebruikt worden bij handhaving, zoals het korten op een uitkering. Daar moet je juridisch geen licht tussen laten bestaan. Zo lang die juridische basis er niet is, moet je maar stoppen met het ophalen van informatie op die manier.” Woensdagavond dienen PvdA, GroenLinks en SP een motie in met deze strekking.

Bewaren van gegevens

Bij fraudeonderzoeken op het gebied van de Participatiewet geldt een bewaartermijn van gegevens van 10 jaar. Als een fraudeonderzoek wordt afgebroken omdat blijkt dat er geen sprake is van fraude, is de bewaartermijn één jaar. Na afronding van een fraudeonderzoek wordt de uitkeringsgerechtigde hierover geïnformeerd. Raadslid Joep Bos-Coenraad (GroenLinks) heeft moeite met het bewaren van deze gegevens. “Iedereen heeft het recht om vergeten te worden. Als er aanleiding is om iets met die verzamelde gegevens te doen, kun je die informatie daar tijdelijk voor gebruiken. Daarna moet het ook weer klaar zijn. Mensen moeten daar niet in een later stadium opnieuw of alsnog mee geconfronteerd worden, dat vind ik niet acceptabel. Ik snap dat je er zonder sirenes op af gaat als daar aanleiding toe is, maar als de boef gepakt is of het blijkt niets te zijn, dan moeten de gegevens ook weer verwijderd worden.” Gegevens moeten wat Bos-Coenraad betreft ook fysiek bewaard worden, en niet digitaal. “Dan is het risico veel groter dat ze ergens terechtkomen waar ze niet horen. Als fysieke bewaarde gegevens vernietigd worden, zijn ze ook echt weg. Ik verneem nu dat de gemeente haar archieven aan het digitaliseren is. Daar heb ik nog wel wat vragen over.”

💬 Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@rn7.nl.